Pháp đang tính nước trả đũa Úc vì lật kèo vụ tàu ngầm. Có nhiều cách để Canberra có thể làm nguôi cơn giận ở Paris, miễn là đừng "đâm lén" một lần nữa.
Pháp trả đũa thế nào?
Pháp đã phản ứng dữ dội trước vụ bể hợp đồng tàu ngầm trị giá 90 tỷ USD vào tuần trước bằng cách triệu hồi các đại sứ của nước này tại Mỹ và Úc.
Sau cuộc điện đàm giữa Tổng thống Mỹ Joe Biden và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, đại sứ Pháp đang trên đường quay trở lại Washington, nhưng ông Macron vẫn chưa nhận cuộc gọi giảng hòa từ Thủ tướng Scott Morrison. Điều này cho thấy căng thẳng vẫn chưa có dấu hiệu lắng xuống.
Trong khi Pháp trách cứ về việc không nhận được thông báo trước về quyết định hủy hợp đồng từ Australia, ông Morrison phân trần rằng đã cố gắng gọi cho ông Macron chỉ vài giờ trước khi AUKUS ra mắt.
Theo Romain Fathi, nhà sử học người Úc gốc Pháp từ Đại học Flinders, quá trình giao tiếp chệch choạc là nguyên nhân của vấn đề vì Úc đang phải làm việc với nhiều hệ thống văn hóa khác nhau.
Nhưng ông nói rằng Pháp là "ngây thơ" khi nghĩ bản thân có thể thay thế Mỹ và Anh trở thành đồng minh quan trọng nhất của Australia.
"Bạn không thể chỉ xuất hiện và nghĩ rằng đột nhiên mọi thứ sẽ xoay quanh bạn. Úc không quan tâm nhiều đến chủ quyền, mà quan tâm đến an ninh", Fathi nói.
Erin Watson-Lynn, nhà phân tích các vấn đề đối ngoại ở Melbourne, nhận định sự tức giận của Pháp cũng có thể nhằm gửi một thông điệp tới Bắc Kinh.
"Nếu Pháp quá gần gũi với Mỹ, Anh hoặc Úc, thì nước này không thể thực sự đóng vai trò trung gian với Trung Quốc và EU".
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron vẫn chưa nhận được cuộc gọi xoa dịu nào từ Thủ tướng Scott Morrison.
Tiến sĩ Fathi đánh giá, Pháp "trả đũa Canberra dễ hơn nhiều so với chống lại Washington".
Đó là một tin xấu đối với Australia khi nước này đang cố gắng đàm phán hiệp định thương mại tự do với EU. Cần lưu ý rằng, EU là đối tác thương và là nguồn đầu tư nước ngoài lớn thứ hai của Úc.
Tiến sĩ Fathi cho biết Pháp sẽ lôi kéo các đối tác EU "chơi khó" Úc, như những gì đã thực hiện trong các cuộc đàm phán thương mại tự do với Anh trước đây.
Một trong những cách này là trừng phạt Úc vì lý do thiếu hành động trong chống biến đổi khí hậu.
Giống như Đức được ví như cường quốc kinh tế của EU, Pháp coi mình là tiếng nói ngoại giao và chiến lược của khối, chuyên gia Watson-Lynn nêu quan điểm.
"Pháp có những lợi ích to lớn ở cả hai đầu Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương", đồng thời có thể làm nản lòng cái gọi là bước tiến Thái Bình Dương của Úc.
Úc phải làm gì?
"Những gì Australia cần phải làm là qua lại thật tốt với một số thành viên lớn khác của EU, đó sẽ là Đức và cái tên tiềm năng khác là Ý, nhằm cân bằng ảnh hưởng của Pháp", chuyên gia Watson-Lynn chỉ dẫn.
Sẽ phải có một số nỗ lực ngoại giao, bởi căng thẳng hiện tại có thể gây tổn hại cho các cuộc đàm phán hiệp định thương mại.
Úc cần đền bù vụ bể hợp đồng tàu ngầm cho Pháp bằng những cách tượng trưng khác nhau.
Việc ông Morrison tiếp tục gắn kết với Washington và "đánh lén người Pháp" lần nữa là "những gì không nên làm", Tiến sĩ Fathi nói.
Thay vào đó, Australia nên giải thích rằng căng thẳng gia tăng với Trung Quốc đã làm thay đổi các ưu tiên quốc phòng của nước này.
"Họ nên tái đảm bảo rằng bất kỳ công ty Pháp nào có mặt tại Úc sẽ nhận được cam kết gắn chặt quan hệ. Họ cần tuyên bố như vậy càng nhanh càng tốt".
Trong tuần này, cựu quan chức ngoại giao Úc Hugh Piper còn viết rằng Canberra nên "trình bày các đề xuất cụ thể về việc luân chuyển quân của Pháp ở Úc và thậm chí có khả năng là một dàn xếp căn cứ cho các tàu của Pháp".
Ông lập luận rằng việc ủng hộ các lợi ích của Pháp sẽ mang đến "cơ hội lớn nhất" để hai nước quay trở lại.
Ngoài ra, chuyên gia Watson-Lynn nói rằng Úc có thể nới lỏng thị thực lao động kỳ nghỉ và các thỏa thuận thị thực khác cho công dân Pháp như một dấu hiệu của thiện chí.
Có rất nhiều thiệt hại mang tính biểu tượng đối với mối quan hệ với Pháp và những điều đó cần được đền bù bằng những cách tượng trưng khác nhau.